Het EK-voetbal is weer in alle hevigheid losgebarsten! Verschillende cliënten van mij volgen het EK op de voet, waarbij ik met een aantal van hen ook bezig ben met een behandeltraject op basis van Acceptance and Commitment Therapy (ACT). Daarbij gebruik ik graag de persoonlijke interesses van mijn cliënten om op maat gemaakte metaforen te bedenken – die de verschillende ACT-principes kunnen illustreren.

Graag deel ik voor elk ACT-proces een korte metafoor gebaseerd op voetbal. Niet omdat ik nu zelf zo’n grote voetbalfanaat ben (en al helemaal geen voetbalkenner ben) – maar vooral ook om te demonstreren hoe je vanuit één centraal thema dat aansluit bij jouw cliënt, de verschillende ACT-processen kunt demonsteren.

Acceptatie:
Tijdens de wedstrijd krijg je te maken met verschillende uitdagingen: tegenstanders die je tackelen, beslissingen van de scheidsrechter waar je het niet mee eens bent, en misschien zelfs fouten die je zelf maakt – inclusief de bijbehorende negatieve emoties. Acceptatie betekent in deze context dat wat deze gebeurtenissen intern bij je oproepen erkent en accepteert en je richt op waar je wel invloed op hebt op dat moment – je eigen spel.

Defusie:
Tijdens de wedstrijd schreeuwt het publiek soms negatieve opmerkingen naar je, zoals “Je kunt het niet!” of “Wat een slechte speler, wissel hem!” In plaats van deze opmerkingen persoonlijk te nemen en je erdoor te laten beïnvloeden, zie je ze gewoon als geluiden van het publiek. Je realiseert je dat je niet bent wat het publiek zegt. Dit helpt je om gedachten te zien als slechts woorden of geluiden, in plaats van als de absolute waarheid.

Zelf als Context:
Als je tijdens de wedstrijd een aantal slechte passes hebt gegeven, is het makkelijk om jezelf na deze wedstrijd te zien als slechte speler. Je herinnert jezelf eraan dat je meer bent dan je prestaties in deze ene wedstrijd. Je identiteit als voetballer is breder dan alleen deze ene wedstrijd. En je bent meer dan alleen een voetballer… (ook ouder, partner, etc…).

Hier en Nu:
Tijdens de wedstrijd moet je volledig gefocust blijven op de bal en je omgeving, dit helpt je om effectief en responsief te blijven. Als je te veel nadenkt over de vorige gemiste kans (verleden) of je zorgen maakt over de einduitslag (toekomst), verlies je de focus.

Waarden:
Je waarden zijn de leidende principes die bepalen wat voor soort speler je wilt zijn en hoe je wilt spelen. Voor een voetballer kan dat bijvoorbeeld inzet, teamwork en sportiviteit zijn.

Toegewijde Actie:
Ook als het moeilijk wordt, als je achter staat blijf je spelen volgens jouw waarden: je blijft je inzetten, blijft samenwerken als team en blijft sportief naar de tegenstander.

Deze voetbalmetafoor illustreert hoe de zes ACT-processen je kunnen helpen om op een flexibele en betekenisvolle manier om te gaan met de uitdagingen die je tegenkomt, zowel op het veld als in het dagelijks leven. De ervaring leert, dat een dergelijk persoonlijke metafoor vaak ook meer persoonlijke betekenis heeft – en daardoor beter beklijft. Natuurlijk is het extra leuk – als je deze metaforen samen met de cliënt bedenkt (co-creatie).

N.B. Houdt jouw cliënt niet van voetbal? Dan hoop ik dat deze blog toch van waarde is geweest voor je – en je ideeën heeft gegeven over hoe jij vanuit de interesses van jouw cliënt zelf kunt gaan scoren met ACT-metaforen op maat!