Help, mijn cliënt slaapt slecht!
Cliënten melden zich bij je aan met een scala aan psychische klachten. Vaak staat ook slapeloosheid in het rijtje van symptomen. Je hoopt dat het slaapprobleem vanzelf verdwijnt als iemand beter in zijn vel zit en meer naar zijn waarden leeft. In een aantal gevallen werkt het ook zo, gelukkig! Bij anderen blijft het slaapprobleem bestaan en je boekt weinig vooruitgang in de therapie omdat je cliënt geen energie heeft. Je geeft enkele adviezen, maar het zet geen zoden aan de dijk. Of je cliënt meldt zich met slapeloosheid als hoofdklacht. Mmmm, hoe pak je dat ook alweer aan? Zou dat ook met ACT kunnen? Weer een ander meldt zich somberheid en slaapklachten. Het is al niet meer duidelijk wat oorzaak en gevolg is. Tja, waar te beginnen? De laatste: je cliënt heeft een burn-out en knapt maar niet op. Hij blijft doodmoe overdag. Zou er iets mis kunnen zijn met zijn nachtrust?
Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is goed toepasbaar bij de behandeling van slapeloosheid. Mensen met slapeloosheid proberen vaak van alles om er vanaf te komen. Een begrijpelijke reactie, want wakker liggen is een ongewenste situatie als je wilt slapen. Het verzet tegen slapeloosheid kun je vergelijken met pogingen om van angst, somberheid en nare gedachten of herinneringen af te komen. Vaak leidt die strijd op de lange termijn tot meer problemen en kost het energie die je nergens anders aan kunt besteden. Als ACT-hulpverlener weet je dat maar al te goed.
Zou je dus zomaar je ACT-behandeling kunnen plakken op de slaapklacht? Ja dat kan, maar niet zomaar. Het is namelijk belangrijk om kennis te hebben van het fenomeen slaap, van slaap-waakstoornissen, van (slaap)medicatie en van de samenhang met andere aandoeningen. Ook gebruik je belangrijke interventies die uit de behandeling van slapeloosheid met cognitieve gedragstherapie (CGT) stammen. Er zijn overeenkomsten maar ook belangrijke verschillen in de benadering met CGT of ACT. Bijvoorbeeld op het gebied van omgaan met piekeren, de toepassing van mindfulness of ontspanningsoefeningen en in bed blijven of juist opstaan bij wakker liggen. De behandeling van slapeloosheid is een mooi voorbeeld van hoe CGT en ACT elkaar kunnen versterken. Hoe fijn zou het zijn als je niet moedeloos wordt van een slaapklacht, maar dat je juist zin krijgt om je erin vast te bijten?
Interesse in ACT? Aline verzorgt in Oktober een extra ACT-cursus in Eindhoven. Klik hier voor meer informatie.
Door: Aline Kruit, docent bij ACT in Actie – Cursus en Opleiding