Door: Jeanine Souren
Relaties zijn betekenisvol en lopen vrijwel nooit zonder gedoe. Want groeien kun je nergens beter oefenen, dan in je relatie. Bijna elk liedje, toneelstuk of kunstwerk gaat over een vorm van liefde. Luister maar eens naar songteksten; want liefde en strijd rondom liefde is 9 van de 10 keer een hot topic!
Romantische relaties zijn anders dan gezinsrelaties, want dat zijn bloedverwanten. Voor de eerste categorie kies je, de tweede niet. “Challenging, Yet Rewarding”, zeggen mijn Engelstalige cliënten wel eens, als ze het over hun kinderen hebben. Bij koppels; ‘daar (wijzend op partner) zit de oorzaak van het probleem! Want dat is waarom ik… ‘
Ik als psychotherapeut en systeemtherapeut, heb gemerkt dat bloedverwanten geen ‘voorrang’ krijgen op onvoorwaardelijkheid. In mijn praktijk is er meestal sprake van een vorm van voorwaardelijke liefde; en dat is tegelijkertijd de ingang voor ACT-interventies! Want wie wil je zijn? Wat is er belangrijk voor je? En moet de ander daarvoor eerst veranderen, voordat jij kiest voor jouw gedrag?
Veel relatieproblemen komen voort uit verschillen tussen partners of gezinsleden, die zich niet of te weinig geaccepteerd voelen; dan komt de worsteling. Ik gebruik ACT voor koppels en ook voor gezinnen, want met de ACT aanpak hoeven we niet persé te wachten totdat de ander verandert. Je kunt beginnen met wie je zelf wil zijn in je relatie. We maken een overzicht van wie of wat is er belangrijk voor je, en zoomen dan in op de gezamenlijke (gedeelde) waardes.
Voordat ik echter daarmee aan de slag ga, leg ik eerst het verschil uit in wat er te zien is in gedrag (boven de horizontale streep in de ACT Matrix bijvoorbeeld), en wat de ander vaak bedoeld (onder de horizontale streep). Ik maak dan een link met hechting, en de onvervulde behoeftes en verlangens. En ook met wat er niet aan de oppervlakte gezien wordt qua emoties; dus angsten of onderdrukte boosheid bijvoorbeeld.
Bij de ACT matrix blijf ik altijd stilstaan, want dan komt ook aan de oppervlakte welke coping (hoe ga je ergens mee om) mensen inzetten en of die in de richting zijn, van wie of wat belangrijk is voor je- of juist niet! Koppels of gezinsleden kunnen dan ook het onderscheid zien, tussen gedrag dat helpt of niet – in de richting van wat telt. Ik vraag ook, of ze samen kunnen brainstormen, wat ze in de ander signaleren. We werken dan met verschillende kleurtjes, dat maakt het overzichtelijk op de flip-over. Deze flip-over met hun vel, komt regelmatig terug tijdens vervolg sessies. Want gedurende het therapietraject is er ook sprake van verandering, en dat komt er ook op te staan.
Met het inzicht, dat een perfecte partner niet bestaat, dat beiden gelijk hebben (het gaat immers vaak om een verschil van perspectief) en dat diepe, mooie, en moeilijke gevoelens komen en gaan – ook die van liefde – komt er ruimte voor reflectie. En andere perspectieven. Waarmee je conflicten kan hebben zonder dat je het grotere geheel uit het oog verliest.
Dit stukje van de therapie is mijn favoriet, en niet omdat ik ook seksuoloog ben. Het lijkt soms op tantra oefeningen, maar het zijn gewoon mindfulness oefeningen – speciaal voor koppels. Waarbij je opnieuw met aandacht leert kijken en voelen – mét de ander. Zodat je kijkt en weer ziet. Écht ziet en écht voelt. Op verschillende vlakken. Want er zijn altijd meer lagen dan je kan zien op het eerste oog. Daarvoor moet je meer leren (aan) voelen, en dat kan. Hoe langer je bij elkaar bent, hoe minder je écht kijkt. Je komt dan ook uit bij je eigen observer en maakt vanuit die plek verbinding. Met jezelf en dan met de ander. Zo vergroot je intimiteit, en voel je weer – en meer – verbinding. Prachtig proces en vast onderdeel van de ACT- aanpak voor relaties.
En daarmee komt er ruimte om keuzes te maken in de richting van wat voor jou en jullie belangrijk is. Vaak, is dat een betekenisvolle relatie.
Vond je bovenstaande interessant en wil je hier meer over horen? Drs. Jeanine Souren heeft voor ACTFLIX ook een Masterclass opgenomen over ACT en Relatietherapie. Klik HIER voor meer informatie over ACTFLIX.