Bij Acceptance and Commitment Therapy (ACT) wordt er veel gebruik gemaakt van oefeningen en metaforen om de verschillende ACT-processen (Acceptatie, Defusie, Zelf als context, Hier en Nu, Waarden & Toegewijd handelen) bij een cliënt te stimuleren. Vaak focus je je tijdens de sessie dan op één ACT-proces.
Naast deze meer gestructureerde vorm van werken met ACT, kun je echter ook op een meer flexibele manier werken van ACT. Daarbij werk je meer vanuit wat zich in het hier en nu aandient kun tijdens de sessie flexibel wisselen van ACT-proces naar ACT-proces.
Om flexibel te werken met ACT zijn er in twee basale vaardigheden nodig. Ten eerste is het belangrijk om in het hier en nu de relevante ACT-signalen te herkennen bij de client. Deze signalen geven aan, dat een bepaald ACT-proces extra aandacht behoeft. De volgende stap is om de focus van de therapie op dat moment ook te kunnen verschuiven naar dat ACT-proces. Daarbij is de tweede vaardigheid nodig: het kunnen slaan van ACT-bruggen tijdens de sessie.
Het herkennen van de signalen, alsook het slaan van bruggen liggen dus aan de basis om flexibel te kunnen werken met ACT. Basiskennis over de signalen en bruggen is daarbij zeker relevant, maar het flexibel werken is ook vooral een vaardigheid. En deze vaardigheid kun je ACTief trainen, bijvoorbeeld met een collega tijdens intervisie middels de hexadancing oefening (bedacht door ACT-founder, Steven Hayes).
Hexadancing:
– Zet de Hexadance-video klaar op een computerscherm.
– Zorg dat je cliënt met zijn rug naar het scherm zit, zodat deze de video niet kan zien.
– Ga als therapeut tegenover de cliënt zitten, waarbij het belangrijk is dat jij het scherm wel ziet.
– Zet de video aan en start het rollenspel. Daarbij start je de behandeling vanuit het ACT-proces dat er te zien is op het scherm.
– Na 2 minuten zie je dat er een volgend ACT-proces zal verschijnen op het scherm. De uitnodiging is om dan tijdens het rollenspel je aandacht te verschuiven op het volgende ACT-proces.
– Doe deze hexadance-oefening minimaal 10 minuten.
Deze hexadance-oefening helpt je dus in het trainen van het slaan van ACT-bruggen naar andere processen. Daarbij zul er ook achter komen dat je sommige overgangen makkelijker zullen afgaan – en andere wellicht nog wat lastiger. En dat is ook helemaal niet erg. Evalueer na afloop samen hoe het ging – en sta samen stil bij welke bruggen je wellicht volgende keer zou kunnen gebruiken om de uitdagende overgangen wat soepeler te laten verlopen. Een ander aspect van de hexadance, is dat je oefent met het loslaten van ‘controle’ over het verloop van de sessie – of je teveel focust op een eindresultaat van de sessie. Ook dit is een waardevolle vaardigheid, die jou gaat helpen in het meer flexibel werken met ACT!
N.B. De hexadance-video heeft hier de functie van het ACT-signaal. In de behandelpraktijk is het uiteraard niet een video die zou moeten bepalen waar je als therapeut op gaat focussen – maar zijn het de signalen die zichtbaar zijn bij de cliënt ;)