De COVID-pandemie heeft ons leven op vele manieren beïnvloed, en een van de meest besproken gevolgen is de toename van eenzaamheid door de ingestelde sociale restricties. Dit had niet alleen een effect op ons sociaal leven, maar ook op onze mentale gezondheid. Vanuit de Open Universiteit – vakgroep Levenslooppsychologie – is er tijdens de pandemie onderzoek gedaan en gekeken hoe eenzaamheid verband hield met zowel positieve als negatieve mentale gezondheid en de mogelijke rol van psychologische flexibiliteit hierbij.

Recentelijk is er een publicatie verschenen over dit onderzoek (Tilburg et al, 2024). In deze blog, delen wij graag de highlights van het onderzoek (onderzoeksopzet, resultaten & conclusie).

Onderzoeksopzet:
Het onderzoek bestond uit 340 deelnemers uit de algemene bevolking tussen de 18 en 83 jaar, die (met een tussenperiode van vier weken) twee keer een aantal vragenlijsten hebben ingevuld – die eenzaamheid (LQ), negatieve psychologische gezondheid (DASS-21, stemming, angst en stress), welbevinden (MHC-SF) en psychologische flexibiliteit (FIT-60) in kaart bracht.

Resultaten:
– Eenzaamheid bleek een voorspellend effect op een toename van depressie, angst en stress.
– Eenzaamheid bleek een negatief effect te hebben op het emotionele, psychologische en sociale welzijn van de deelnemers.
 – Psychologische flexibiliteit speelt een belangrijke rol in hoe mensen met eenzaamheid omgingen. In het bijzonder had het vermogen om aanwezig te zijn in het moment en gecommitteerde actie te ondernemen een reducerend effect op de relatie tussen eenzaamheid en depressie (mensen werden minder snel depressief werden door hun eenzaamheid).

Conclusie:
Dit onderzoek laat zien dat psychologische flexibiliteit (en dan met name het vermogen om aanwezig te zijn in het moment en gecommitteerde actie te ondernemen) mensen kan helpen om de negatieve effecten van eenzaamheid op hun mentale gezondheid te verminderen. Daarmee biedt dit onderzoek ook waardevolle aanknopingspunten voor situaties waarin eenzaamheid onvermijdelijk is, door bijvoorbeeld een pandemie of door andere externe factoren buiten onze controle (namelijk, inzet op het vergroten van de psychologische flexibiliteit middels Acceptance and Commitment Therapy).

Blog door Dr. Jennifer Reijnders, Assistant Professor Open Universiteit, Vakgroep Levenslooppsychologie, Dr. Tim Batink, Assistant Professor Open Universiteit, Vakgroep Levenslooppsychologie, en drs. Jasper Tilburg, Psycholoog GGz Centraal.

Bron: Tilburg, J., Simons, M., Batink, T., Janssens, M., Peeters, S., Lataster, J., Jacobs, N., & Reijnders, J. (2024). Loneliness and mental health during the COVID-19 pandemic in the Dutch general population: The moderating role of psychological flexibility. Heliyon10(17), Article e37172. Lees hier het volledige artikel https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e37172.