Door: Kim Versteeg, Psychomotorische Therapeut.
Onlangs kreeg ik de vraag of ik iets zou willen vertellen over ACT en Psychomotorische Therapie (PMT). Erg leuk, om 5 jaar na het afronden van de ACT-cursus bij ACT in Actie iets te mogen vertellen over de toepassing hiervan binnen de PMT-context.
Ik ben ervan overtuigd dat ACT kan worden versterkt door het ervaren in de PMT. Om jullie een idee te geven: Het prachtige, fantastische hoofd zit soms vol met ideeën, gedachtes en vooral met moetjes, regels en verwachtingen. Plat gezegd kan het hoofd veel ellende te weeg brengen, door het blijven malen en piekeren. Binnen ACT leer je de gedachtes er te laten zijn zoals ze zijn. Bij de PMT wordt naast de visie van ACT ook het voelen betrokken. Wat neem je waar in het lijf en wat betekend dat voor jouw? De kracht zit er vooral in dat je jouw lijf erbij wordt betrokken en die heb je altijd bij. Het ervaren staat vaak centraal.
‘Soms moet er iets gebeuren voordat er iets gebeurt.’ – Johan Cruijf –
Zoals Johan Cruijf zegt moet er soms iets worden ervaren voordat iemand kan veranderen. Iemand moet voelen dat hij/zij vast zit (creatieve hulpeloosheid). In de psychomotorische therapie (PMT) staat de lichaamsbeleving en het bewegingsgedrag centraal door verschillende werkvormen wordt de cliënt letterlijk in beweging gebracht of bewust stil gezet bij de lichaamsbeleving. Denken – voelen – handelen staan hierbij centraal ’wat denk je?, wat voel je? en wat doe je?’. Interventies binnen de PMT kunnen grofweg onder vier categorieën worden verdeeld: oefengericht, ervaringsgericht, inzichtgevend en conflictgericht. Het doen, het voelen de ervaring daarvan kan inzicht geven dat degene vast zit (creatieve hulpeloosheid).
Binnen de ACT is het touwtrek monster bij velen een bekend metafoor. In de PMT pas ik hem toe door te gaan touwtrekken en het in je lijf te voelen wat het doet. De spanning die je voelt in je armen. De kracht die je verzet met je benen. Het wegglijden van je voeten wanneer het volhouden moeilijker wordt en het verzuren van de spieren. Maar je voelt ook het schuren op je handen. De irritatie dat het monster blijft trekken en niet stopt zolang je door blijft gaan. En de angst dat je over de lijn wordt getrokken, de afgrond in. Deze lijfelijke ervaring voelen en het voelen hoe het ook anders kan heeft vaak de meerwaarde dat de ander zich er bewuster van wordt. Je wordt je bewust van hoe het lichaam zich verzet tegen het monster.
‘Je gaat het pas zien als je het door hebt’ – Johan Cruijf –
De kracht is om samen uit te zoeken welk lichaamssignaal er wordt gevoeld wanneer je begint met het touw trekken in het dagelijks leven. Dit zijn vaak wat minimalere lichaamssignalen die vaak met de oefening in grotere mate aanwezig zijn. Is dat ergens een tinteling in het lichaam is het een nekspier die zich net even aanspant?
Er volgt dan een proces van onderzoeken is dit lichaamssignalen daadwerkelijk het signaal en is het enige signaal of zijn er meerdere en welke is dan voor jouw het makkelijkste voelbaar. Voel je dan al de irritatie opkomen die je voelt van het monster of zit het lichaamssignaal er net voor.
Hierbij nog een oefening om uit te proberen. Een uitdagende puzzel waarbij sommige wel eens aangeven dat hij onmogelijk is, mogelijk is hij zeker. Zoals Johan zegt je gaat het pas zien als je het door hebt.
Opdracht voor twee personen:
Neem twee touwen, maak aan beide uiteinden van elk touw een lus, waar je hand door kan steken zonder dat hij te strak zit. Doe dan de lussen van het ene touw om de polsen van de ene persoon. Haal vervolgens het andere touw erdoorheen en doe de lussen van dat touw om de polsen van de andere persoon (zie foto). Nu kan de puzzel beginnen: probeer los te komen zonder dat de lussen van jullie polsen afkomen! Is er niemand in de buurt dan kun je ook het ander touw aan een tafelpoot of deurklink doen (zorg er ieder geval voor dat ze er dan niet afvallen). Let op: de lussen aan het eind van de touwen kunnen voor sommige mensen triggerend zijn. Check dit dus vooraf!
De oplossing die zit er niet bij. Lukt het jouw om los te komen? En kun je het verdragen als dat niet lukt?
Samen met Nathalie Jans heb ik voor de ACT in Actie – Academy een online masterclass gemaakt die jullie nog meer verteld over ACT en PMT.